Ο επιχειρηματίας που αποφασίζει να αναπτυχθεί με τη μέθοδο του franchise, θα πρέπει να σχεδιάσει και να αποφασίσει τον τρόπο της εδαφικής - γεωγραφικής του ανάπτυξης λαμβάνοντας υπόψιν βεβαίως για τη λήψη της απόφασής του αυτή τις διαφορετικές επιλογές που διαθέτει προς το σκοπό αυτό.
Παρόλο, λοιπόν, που η πιο συνήθης μορφή παραχώρησης εδαφικής αποκλειστικότητας από μέρους του Δικαιοπαρόχου είναι αυτή κατά την οποία ο Δικαιοδόχος έχει δικαίωμα μόνο για ένα σημείο σε ορισμένη αυστηρά προσδιορισμένη γεωγραφική περιοχή (νομού, δήμου κ.λπ.), ωστόσο είναι δυνατή η παραχώρηση σε Δικαιοδόχο του δικαιώματος εκμετάλλευσης περισσότερων σημείων υπό το ίδιο Σύστημα Δικαιόχρησης. Σε αυτή την περίπτωση ο Δικαιοπάροχος έχει στη διάθεσή του τις εξής επιλογές γεωγραφικής ανάπτυξης:
> Την ανάπτυξη με Master Franchising (Κύρια Δικαιόχρηση)
> Την ανάπτυξη με Area Franchising (Περιφερειακή Δικαιόχρηση)
> Την ανάπτυξη με Subfranchising (Υποδικαιόχρηση)
Master Franchising
(Κύρια Δικαιόχρηση)
Σε αυτή την περίπτωση ο Δικαιοπάροχος πωλεί στον Κύριο Δικαιοδόχο (Master Franchisee) το δικαίωμα να προσλάβει και να εκπαιδεύσει και άλλους δικαιοδόχους με αντάλλαγμα την καταβολή σε αυτόν κάποιων μόνιμων ανταλλαγμάτων (royalties) ή ποσοστού εκ των εσόδων του Κύριου αυτού Δικαιοδόχου από τους άλλους αυτούς δικαιοδόχους.
Αυτή η επιλογή ευνοεί την ανάπτυξη του Δικτύου στο εξωτερικό χωρίς να χρειάζεται να επενδύει ο Κύριος Δικαιοπάροχος νέα επιπλέον κονδύλια για την επέκταση αυτή αλλά αντίθετα ‘επενδύει’ μόνον στο πρόσωπο του Κύριου Δικαιοδόχου, ο οποίος μετά την υπογραφή της Σύμβασης Κύριας Δικαιόχρησης, θα προβεί με ίδια κεφάλαια στην ανάπτυξη του Δικτύου στη χώρα του την οποία γνωρίζει αρκετά καλά. Σε αυτήν τη περίπτωση ο έλεγχος από τον Κύριο Δικαιοπάροχο είναι ευχερέστερος αφού δεν χρειάζεται να ελέγξει όλα τα πρόσωπα που απασχολούνται στο Δίκτυο που έχει αναπτυχθεί στην κάθε χώρα αλλά λαμβάνει όλες αυτές τις πληροφορίες που χρειάζεται από τον Κύριο Δικαιοδόχο ο οποίος αποτελεί στην ουσία τον Δικαιοπάροχο του εν λόγω Συστήματος Δικαιόχρησης στη συγκεκριμένη χώρα.
Βεβαίως, η ανάπτυξη με Master Franchising επιφυλάσσει και κάποιες δυσκολίες για τον Κύριο Δικαιοπάροχο που θα την επιλέξει. Για παράδειγμα, η εξασφάλιση της ποιότητας των παρεχομένων από το Δίκτυο προϊόντων ή υπηρεσιών προϋποθέτει τακτικό έλεγχο αυτών από τον Κύριο Δικαιοπάροχο, ο οποίος φυσικά δεν είναι εύκολος στην περίπτωση του Master Franchising. Επιπλέον, η ενδεχόμενα κακή ή λανθασμένη επιλογή ενός Κύριου Δικαιοδόχου από τον Κύριο Δικαιοπάροχο δύναται να προκαλέσει βλάβη σε ολόκληρο το Δίκτυο. Ωστόσο, η γεωγραφική παραχώρηση μιας ολόκληρης χώρας σε ένα πρόσωπο δεν παύει να είναι μια μέθοδος που προτιμούν σχεδόν όλοι οι Κύριοι Δικαιοπάροχοι για να διευρύνουν άμεσα και γρήγορα το Δίκτυό τους και τη φήμη του.
Περιφερειακή Δικαιόχρηση
(Area Franchising)
Σε αυτήν την περίπτωση, ο Περιφερειακός Δικαιοδόχος αποκτά δικαίωμα ανάπτυξης με franchsie σε μια μεγάλη περιοχή με σκοπό να επιτύχει τη λειτουργία περισσοτέρων του ενός σημείων. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται ο αριθμός των δικαιοδόχων που καλείται να ελέγξει κάθε φορά ο Δικαιοπάροχος ο οποίος ελέγχει συνολικά την περιοχή ελέγχοντας μόνο τον Δικαιοδόχο που έχει διορίσει σε αυτή.
Επιπλέον, εν προκειμένω, απαιτείται λιγότερη εκπαίδευση και επιμέρους υποστήριξη από μέρους του Δικαιοπαρόχου αφού δεν χρειάζεται να παρέχει κάθε φορά με κάθε άνοιγμα νέου σημείου καθοδήγηση, πληροφορίες και αρχική υποστήριξη.
Βεβαίως, από την άλλη πλευρά, ακολουθώντας αυτή την οδό της Περιφερειακής Δικαιόχρησης, είναι γεγονός ότι ο Δικαιοπάροχος χάνει μέρος των πρωτοβουλιών του πάνω σε μεγάλη εδαφική επικράτεια ενώ οι Δικαιοδόχοι Περιφερειακής Δικαιόχρησης αποκτούν αυξημένη εξουσία στο εν λόγω Σύστημα.
Ανάπτυξη με Υποδικαιόχρηση
(Sub franchising)
Σε αυτήν την περίπτωση ο Δικαιοπάροχος επιτρέπει σε κάποιους Δικαιοδόχους να πωλούν νέα franchise και να γίνονται Υποδικαιοπάροχοι οι οποίοι θα είναι υπεύθυνοι για την εκπαίδευση και την υποστήριξη καθώς και για την είσπραξη των μόνιμων δικαιωμάτων (royalties) από τους υποδικαιοδόχους.
Αυτή η οδός ευνοεί επίσης την ευρεία ανάπτυξη του Δικτύου. Ωστόσο, μπορούν να δημιουργηθούν διαφωνίες μεταξύ του Δικαιοπαρόχου και του Υποδικαιοπαρόχου για θέματα όπως το πλάνο ανάπτυξης του δικτύου και η ικανότητα των υποδικαιοπαρόχων να διορίσουν νέους δικαιοδόχους εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος που ορίζει ο Δικαιοπαροχος.
Βεβαίως, και σε αυτήν την περίπτωση, ο Δικαιοπάροχος χάνει αρκετή από την εξουσία του πάνω στους Υποδικαιοδόχος.
Η κατάτμηση των γεωγραφικών περιοχών από το Δικαιοπάροχο και η παραχώρησή τους σε Δικαιοδόχους του Δικτύου απαιτεί στρατηγική οργάνωση από αυτόν, ο οποίος θα πρέπει να αποφασίσει ποιες περιοχές θα παραχωρήσει προς εκμετάλλευση σε τρίτους-δικαιοδόχους και ποιες θα επιλέξει για εκμετάλλευση από τον ίδιο δεδομένου ότι έχει και ο ίδιος αυτό το δικαίωμα. Επίσης, ανάλογα με το ποιες περιοχές μπορεί να ελέγξει και ποιες όχι – από αυτές των οποίων η εκμετάλλευση τον ενδιαφέρει-θα αποφασίσει το είδος της ανάπτυξής του με Master Franchising, Area Franchising ή Sub Franchising.
Είθισται να παραχωρείται εδαφική/γεωγραφική αποκλειστικότητα σε δικαιοδόχους από το Δικαιοπάροχο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι ο κανόνας καθώς υπάρχουν Δίκτυα Franchise στα οποία οι δικαιοδόχοι συνυπάρχουν επιχειρηματικά σε μια ευρύτερη περιοχή χωρίς να έχουν αποκλειστικότητα σε άλλη περιοχή πέραν αυτής του σημείου από το οποίο λειτουργούν την επιχείρηση του Δικτύου.
Βέβαια, αυτή η τακτική εγκυμονεί κινδύνους καθώς συνήθως ο ισχυρότερος οικονομικά δικαιοδόχος είναι και αυτός που υπερτερεί καθώς είναι αυτός που έχει τα περισσότερα μέσα διαφήμισης κλπ έτσι ώστε να προβάλλεται η δική του επιχείρηση στην περιοχή εις βάρος των λοιπών ασθενέστερων οικονομικά δικαιοδόχων σε σημείο τέτοιο που τελικά να μην μπορεί να γίνει λόγος για υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των δικαιοδόχων.
Σε κάθε περίπτωση η κατάτμηση ευρύτερης γεωγραφικής περιοχή σε περισσότερους δικαιοδόχους θα πρέπει να γίνεται με βάση τον πληθυσμό, την ευρωστία ή άλλους δημογραφικούς παράγοντες και όχι με βάση την έκταση της περιοχής μόνον.
Τέλος, άλλο ένα βασικό θέμα που πρέπει να εξετάσει και να αποφασίσει ο Δικαιοπάροχος είναι εάν θα δώσει δικαίωμα περαιτέρω διεύρυνσης της ήδη παραχωρηθείσας περιοχής στο Δικαιοδόχο. Εάν μάλιστα λάβει κανείς υπόψη του ότι η δυνατότητα αυτή θα μπορούσε να συνδυαστεί με την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων από το δικαιοδόχο, τότε γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για μια δίκαιη λύση επιβράβευσης του αποδοτικού και υποδειγματικού δικαιοδόχου ενώ και ο δικαιοπάροχος είναι σίγουρος ότι παραχωρεί ένα ακόμα τμήμα περιοχής στο δικαιοδόχο αυτόν προς εκμετάλλευση ο οποίος θα την εκμεταλλευτεί στο έπακρο.
Σε κάθε περίπτωση και ενόψει των ανωτέρω, συνίσταται η απόφαση του δικαιοπαρόχου για κατάτμηση γεωγραφικών περιοχών προς εκμετάλλευση να λαμβάνεται ύστερα από συγκεκριμένη μελέτη την οποία θα έχουν εκπονήσει ειδικοί σύμβουλοι για λογαριασμό του Δικαιοπαρόχου και του Δικτύου του έτσι ώστε να αποφεύγονται οι επιπόλαιες κινήσεις οι οποίες είναι δύσκολο να διορθωθούν καθώς επηρεάζουν περισσότερα των δύο πρόσωπα.